سلوک فکری فیض کاشانی

معرفت برهانی یعنی راهی که فیلسوف برای شناخت اشیا طی کرده و معرفت وحیانی یعنی چیزی که مؤمنان به ادیان با تمسّک به ظواهر متون دینی به آن می رسند. نیل و وصول به حقایق از راه سیر و سلوک باطنی، آن چنان که عارفان و سالکان به آن دست می یابند، راه های شناخت و معرفت اشیاست. امّا جمع میان این راه ها و پایبندی به نصوص دینی و برهان های عقلی و سیر و سلوک معنوی و اعتقاد به یگانگی آن ها چیزی است که در میان عالمان دینی کمتر اتّفاق افتاده است، به ویژه اگر آن عالم، فقیهی بزرگ با گرایش اخباری در فقه باشد. این اتّفاق با همۀ ویژگی های آن در فیض کاشانی به خوبی جلوه گر شده است. او یکی از معدود عالمان شیعی است که توانسته میان این سه نحله جمع و سازگاری ایجاد کند.